Stijgende accijnzen en ETS2-koolstofbelasting: wat is de impact op uw stookoliefactuur?

In 2025 blijft stookolie een veelgebruikte verwarmingsenergie in België. Voor veel huishoudens is dit overigens geen ‘keuze’ in de strikte zin van het woord, maar het gevolg van de realiteit op het terrein: geen stadsgas in de gemeente, oudere woningen, beperkt budget voor renovaties, of gewoon de wens om controle te houden over het verbruik zonder afhankelijk te zijn van een complex contract.

Maar vanaf volgend jaar zal de situatie veranderen voor gezinnen die met stookolie verwarmen. Hoewel deze energiebron concurrerend kan blijven ten opzichte van andere oplossingen, is de Belgische en Europese politiek op weg naar een geleidelijke afbouw van fossiele brandstoffen.

Vanaf 2026 zullen nieuwe federale maatregelen de accijnzen op stookolie verhogen. Op Europees niveau moet de toekomstige ETS2-koolstofbelasting uiterlijk in 2028 van kracht worden. Gevolg: de prijs die de eindklant betaalt, zal de komende jaren geleidelijk stijgen, zelfs als de olieprijs tijdelijk daalt.

Wat zal de werkelijke impact van deze maatregelen zijn op uw stookoliefactuur? En vooral, wat kunt u doen om het effect ervan te beperken?

Stookolie blijft de favoriete energiebron van veel huishoudens

We vergeten het soms, maar stookolie blijft een favoriete verwarmingsoplossing voor veel huishoudens die op hun budget letten, vooral waar stadsgas niet beschikbaar is.

Volgens de laatste cijfers van de FOD blijft de economische realiteit van de huishoudens in België gekenmerkt door een belangrijke aanwezigheid van stookolieverwarming, met grote regionale verschillen: ongeveer één op de twee huishoudens in Wallonië, één op de drie in Vlaanderen en één op de vijf in Brussel.

Hoe valt deze “weerstand” tegen stookolie te verklaren? Omdat het veranderen van verwarmingssysteem niet beperkt blijft tot het vervangen van een ketel. Een warmtepomp bijvoorbeeld is een aanzienlijke investering en is alleen echt efficiënt als de woning voldoende geïsoleerd is. In een context waarin de elektriciteitsprijs in België een van de hoogste in Europa is, blijven veel huishoudens die geen grote werkzaamheden kunnen of willen uitvoeren, stookolie zien als een pragmatische en vaak de meest betaalbare oplossing op korte termijn.

Dat deze trend allesbehalve marginaal is, blijkt uit het feit dat de verkoop van stookolieketels in 2024 met 28 % is gestegen, van 9.800 tot 12.500 toestellen. Deze stijging werd vooral waargenomen in Wallonië, waar de regio van plan is om vanaf 1 januari 2026 de installatie van stookolieketels in nieuwe gebouwen te verbieden.

Wat verandert er: nieuwe belastingen, verhoging van de accijnzen en de komst van ETS2

Ten eerste, de verhoging van de accijnzen op stookolie

Er wordt een verhoging van de accijnzen op stookolie verwacht, van 17 naar 23 euro per 1.000 liter, gevolgd door een geleidelijke stijging tot 26 euro in 2029.

De directe impact voor een huishouden dat 2.500 liter per jaar bestelt, is een stijging van 18 tot 27 euro per jaar tegen 2029 (inclusief btw).

Dat is niet te verwaarlozen, maar het is ook niet de meest zorgwekkende stijging op lange termijn. De echte structurele verandering, die echt op de begrotingen kan wegen, is de ETS2.

Vervolgens de ETS2: de Europese koolstofbelasting

ETS2 (Emissions Trading System 2) is de nieuwe Europese koolstofmarkt die bedoeld is om de CO2-uitstoot te verminderen van sectoren die niet onder het historische systeem (ETS1) vielen, voornamelijk de verwarming van gebouwen en het wegvervoer.

Het idee is als volgt: bedrijven die gas, stookolie, benzine of diesel leveren, moeten “vergunningen” kopen die overeenkomen met de gegenereerde uitstoot. Deze kosten worden vervolgens doorberekend in de prijs die de eindconsument betaalt.

Het ETS2 zal geleidelijk van start gaan en naar verwachting rond 2028 (of 2027, afhankelijk van de uitvoering) algemeen worden toegepast. In alle gevallen is het principe hetzelfde: als u fossiele brandstoffen verbruikt, wordt een ‘koolstof’-component aan de prijs toegevoegd.

ETS2: hoeveel extra kosten voor een gezin dat 2.500 liter stookolie verbruikt?

Het is belangrijk om transparant te zijn: ETS2 is afhankelijk van een marktprijs (de prijs van CO2-quota). Niemand kan vandaag dus een exact cijfer garanderen. We kunnen echter wel een geloofwaardige orde van grootte geven.

Voor een jaarlijks verbruik van 2.500 liter schat het Federaal Planbureau dat de extra kosten voor stookolie ongeveer 20 % zullen bedragen, afhankelijk van de koolstofprijsscenario's.

Alles hangt af van de koolstofprijs op het moment dat het systeem zich stabiliseert en van de beschermingsmechanismen die zullen worden toegepast. Eén ding is echter zeker: ETS2 zal een veel duidelijker verschil maken dan de accijnsverhoging, omdat het een component introduceert die rechtstreeks verband houdt met de uitstoot en dus met uw verbruikte volumes.

Met andere woorden: hoe meer uw huis verbruikt, hoe meer het effect van ETS2 zichtbaar zal zijn op de factuur.

Waarom Wallonië en oude woningen meer risico lopen

De impact van deze maatregelen is niet voor iedereen “gelijk”.

Huishoudens die in oudere woningen wonen, die vaak minder goed geïsoleerd zijn, worden automatisch meer blootgesteld, omdat hun verbruik hoger is. Maar juist deze huishoudens hebben de grootste moeite om onmiddellijk te investeren in een ingrijpende renovatie of een volledige vervanging van het verwarmingssysteem.

Hetzelfde geldt voor landelijke gebieden: de toegang tot alternatieven is soms beperkt, de budgetten voor werkzaamheden staan onder druk en beslissingen moeten vaak met spoed worden genomen, afhankelijk van de winter, storingen en prijsstijgingen.

Wat u nu kunt doen om de impact te beperken

Er zijn twee zeer concrete maatregelen die voor de meeste huishoudens haalbaar zijn.